Yeni Nesil

Leyla çocukları çoktan okula göndermiş, evi toplamaya başlamıştı. Yarım saatin içinde nasıl da savaş alanına çeviriyorlardı ortalığı? Üstlerinden çıkardıkları pijamaları yere atmış, yataklarını darmadağın etmişlerdi. Fazla kitap ve defterlerini öylece yerde bırakmışlardı. Leyla, kahvaltı masasını toplarken yetiştirmesi gereken diğer işlerini düşünüyordu. Aklına makineye attığı çamaşırlar geldi. Söylenerek küçük küçük çorapları asmaya başladı. O sırada telefonu çaldı; arayan eşiydi. Yakın zamanda eve tadilat yaptırmışlardı. Boya badana derken epey bir iş çıkmıştı. Boyacı Nihat Usta’nın bir saate kadar tekrar geleceğini haber vermişti. Tadilata girince eksikler bir türlü bitmiyordu.

Kapı çaldı, eşiyle beraber Nihat Usta kapıdaydı. Bu sefer yalnız gelmemişti. Yanında yirmili yaşlarında bir genç de vardı. Nihat Usta en başından beri işini özenle yapıyor, her yeri tekrar tekrar gözden geçiriyordu. Kendi tabiriyle “jilet gibi alçı” çekmesi gerekiyordu. O gün de son birkaç rötuşu tamamlamak için gelmişti. 

İş tulumlarını giyip hızlıca işe koyuldu. Leyla’nın dikkatini öylece bekleyen genç delikanlı çekti. Ne getirdikleri malzemelerle ilgileniyor ne de Nihat Usta’ya yardım ediyordu. Yanında yetiştirdiği elemanı herhalde diye düşündü. Sonrasında aralarındaki konuşmalardan Nihat Usta’nın oğlu olduğunu anladı. Leyla çayla birlikte hazırladığı atıştırmalıkları getirdi. Leyla’nın kocası seslendi:

- Bir ara ver Nihat Usta. Buyur gel çayını iç, hem bir şeyler yersin.

- Eyvallah, biz o işi gördük. Ama sıcak bir çayınızı içerim. Bizim oğlan hiç acımıyor kendine. Nereden alıştı bilmem. Aç karnına bile içiyor şu mereti. Şimdi de o yüzden dışarı çıktı.

- Sana yardıma geliyor herhalde ara sıra.

- Ara ara geliyor benimle. Okula devam etmek istemedi. Bir iş bulur girerim dedi ama hiç zora gelemiyor. Şimdiki gençler böyle herhalde. Hep hazır gelsin istiyorlar. İş bulsalar beğenmiyorlar. Böyle sıska durduğuna bakma askerliğini yapıp geldi. Hep rahatlık istiyorlar hayatlarında. Bunun bir de ağabeyi var, o da evlenecek yaşa geldi. Evlenmek istemiyor; rahatı bozulacakmış, böyle iyiymiş. O sorumluluğu almak hiç kolay değilmiş. Ben anlamadım bu gençleri, yeni nesil hep böyle galiba!. Bu hallerini gördükçe üzülüyorum. 

Nihat Usta’yı dinlerken düşünmeye başladı Leyla. Bir baba olarak beklentisi hiç de anlaşılmaz değildi. Şu anki anlattıkları, şikayetleri sonuçtu aslında. Onu bu sonuca getiren bazı sebepler olmalıydı. Neden iki oğlu da böyleydi? Belki de şikayet etmek yerine kendine bazı sorular sorması gerekiyordu. 

Deneyimsel Tasarım Öğretisi der ki: “İnsan ancak oluşturduğu sebepleri değiştirirse sonuçları değişir.”

İnsan çoğunlukla karşılaştığı sonuçla ilgilenir. Ona göre bir değerlendirme yapar. Başarılı olmasını ya da başarısızlığını sonuçlara göre tanımlar. Oysaki bakması gereken asıl yer oluşturduğu sebeplerdir. Çünkü insan sonuçlara müdahale edemez ama sebeplerini değiştirebilir. Ancak o zaman istediği sonuçlara ulaşabilir. Olayların arasında sebep sonuç ilişkisi kurmaya başlar. Neyi neden yapması gerektiğini her seferinde fark edebilir. Eğer sebepleri oluştururken doğru tepkiler verirse sonuçlar da ona göre değişir. Tıpkı Nihat Usta’nın da sürecinde olduğu gibi. Fakat insan sadece sonuca odaklandığında olayın içindeki gerçeği fark edemez. Doğru soruları soramadığı için de problemin gerçek sebebini bulamaz. 

• Acaba çocuklarını yetiştirirken ne kadar sorumluluk vermişti? 

• Ailelerine, çevrelerine ve kendisine ne kadar emek harcamışlardı? 

• Yaşlarına göre yapabilecekleri işler için onları ne kadar motive etmişti? 

Cevaplanması gereken ne kadar da çok soru vardı. Her soru aslında gerçek çözümün kapılarını aralıyordu. Leyla’nın da bu olaya şahit olması elbette boşuna değildi. Çocuklarıyla yaşadığı süreci düşündü. Ona da bir pay vardı. Çocuklarının gidişatı az çok gözünde canlandı. Çocuklarına karşı daha dikkatli davranması gerektiğinin farkına vardı. Çünkü insan, hayatın koşturmacası içinde bazı şeyleri gözden kaçırabiliyordu. 

Büyütmek değil de yetiştirebilmekse mesele o zaman yetiştirebilenlerden olabilmek ümidiyle…

&

Deneyimsel Tasarım Öğretisi tutarlı, uygulanabilir, anlaşılabilir, faydalı bilgilerle hayatımızı kolaylaştırmamızı sağlar. Bu bilgilerle insan ailesiyle, arkadaşlarıyla, müşterisiyle nasıl daha etkili bir iletişim kurabileceğini öğrenir.